Ik ben persoonlijk superenthousiast over VTS. De allerbelangrijkste reden dat ik er zo warm voor loop, is uiteindelijk misschien wel dat VTS op een prettige en ontspannen manier ervaringen aanreikt van open communicatie.
Dit gebeurt doordat de methode een bijzonder open én gestructureerd gesprek faciliteert, waarin op een veilige manier een wezenlijke uitwisseling van waarnemingen, gezichtspunten en inzichten tot stand kan komen. Plus dat deze uitwisseling niet tot consensus of eenduidigheid hoeft te leiden.
(Daarom is de methode ook zo goed inzetbaar als communicatietraining, en als instrument bij teambuilding, conflicthantering, groepsprocessen.)
Het mooie daarvan is dat dit een andere ruimte toont tussen twee belangrijke klippen in ons dagelijksleven-communicatie in de westerse wereld (nu volgt mijn pleidooi):
De ene klip is die van feiten zijn feiten, en de werkelijkheid kun je gewoon zien als je even goed kijkt! Dat kan iedereen. Dat is gewoon een kwestie van nuchter kijken.
(Dit is een positivistische en instrumentele blik, die blind slaat voor frames en paradigma’s, en die niet ontvankelijk is voor het inzicht dat er bij elke vaststelling van feiten, selectie en categorisering plaats vindt.)
De andere klip is die van het relativisme. Smaken zijn nu eenmaal verschillend, daar kun je niet over twisten.
(Dit is de cultuur-relativistische blik, waardoor een echt gesprek onmogelijk wordt. Iedereen ziet en vindt nu eenmaal wat anders, en wat precies dat maakt dan dus ook niet zo veel uit. )
Ik heb het beeld dat we (ik en velen met mij) heel gemakkelijk van de ene kant naar de andere zwalken, als we even niet opletten. Als je er niet uitkomt met ‘maar zo zitten de zaken toch gewoon objectief gezien in elkaar?’, dan moet je haast wel denken dat alles relatief is.
VTS laat zien hoe onze waarnemingen weliswaar selectief maar ook gegrond zijn. VTS laat zien hoe verschillende perspectieven tegelijkertijd waar zijn. VTS laat zien hoe je kunt omgaan met een werkelijkheid van ‘levels of explanation’.
Wat mij betreft wordt de speelruimte groter met VTS. Daarmee bedoel ik: wie meedoet met VTS-gesprekken kan verbinding ervaren met andere mensen, en de relevantie van anders-zijn en anders-kijken (of het nu om een andere kleur, andere kennis of een andere cultuur gaat). Het vreemde en onbekende wordt vertrouwder, niet omdat het gekend wordt, maar omdat het er is.