En dan er is nog die ervaring van betekenisgeving. In het proces van het zoeken naar betekenis van het kunstwerk, is er een gedeelde ervaring van zoeken naar betekenis.
- Arjan Veelen, correspondent Zingeving bij De Correspondent, schrijft een serie artikelen over hoe mensen in Nederland betekenis geven aan hun leven. Hoe diagnosticeert een gebrek aan ervaren van zinvolheid, van betekenis, als een mogelijk oorzaak van populisme
(…)
- Marcel Gauchet, Religie in de democratie. Het traject van de laïciteit (SUN, Amsterdam 1998)
Arjan Veelen De correspondent
Je leven is zinvol als je:
- jezelf onderdeel voelt van iets groters
- een doel hebt in je leven
- een goed verhaal hebt om je eigen leven en de wereld te begrijpen
- momenten van transcendentie ervaart (zeg maar: een kippenvelmoment)
een beter verhaal, betere rituelen, een beter hoger doel
Pop-upgoden zorgen voor erupties van saamhorigheid
Pop-upgoden kun je die mensen noemen. Tijdelijke heiligen.
Ze zorgen voor prachtige erupties van saamhorigheid, maar daarna zijn ze weer even gauw verdwenen, is het weer even donker, als na het laatste zomeravondvuurwerk.
En je kunt als land niets steeds wachten tot het volgende moment dat iemand weer iets ergs overkomt. Dus zouden we, denk ik, betekenis moeten zoeken die robuuster en duurzamer is.
Doen we dat niet, dan dreigt er gevaar dat veel mensen die primaire behoefte elders gaan vervullen. Bijvoorbeeld in nationalisme of in het haten van andere mensen.
Het gebeurt nu al. Het zingevingsvacuüm wordt nu al opgevuld door enge, gevaarlijke verhaaltjes. Zoals salafisme of extreemrechts. Of het nihilisme van Trump.
En het is verrekte lastig ertegen te zijn, want dan moet je met een betere filosofie komen. En nee, ‘alles uit je leven halen’ is niet echt een repliek.
Gebrek aan betekenisvolle bezigheden zou heel goed de opkomst van het populisme kunnen verklaren. Het is niet de economie of de zorgpremie: it’s the meaning of life, stupid!
Zoals er mensen zijn die pleiten voor een basisinkomen, zo zou je kunnen zeggen dat er een basisreligie nodig is.
Het goede nieuws: die religie hoeven we niet te vinden, die is er al. Het is alleen niet één groot verhaal, het zijn duizenden kleine verhalen. Zoals Tolstoj ergens schrijft: ieder mens die leeft, gelooft ergens in.