Vrijwel alle literatuur over Visual Thinking Strategies is vooralsnog in het Engels. Hier een kleine selectie van een aantal belangrijke teksten ter introductie:
- Philipe Yenawine, Visual Thinking Strategies, Using Art to Deepen Learning Across School Disciplines (Harvard Educational Publishing Group 2013)
Het boek over Visual Thinking Strategies van founding father Philip Yenawine. Yenawine legt uit wat Visual Thinking Strategies is: een ‘permission to wonder’, zoals hij in z’n eerste hoofdstuk stelt.
Hij vertelt over hoe VTS ten eerste een uiterst effectief antwoord vormde op een probleem dat hij in z’n functie als Hoofd Educatie aan het MoMa in New York tegen kwam: hoe betere kunsteducatie te verzorgen als blijkt dat alle inspanningen, mooie budgetten en grote klanttevredenheid ten spijt, er geen blijvend effect is op of ontwikkeling plaatsvindt in de kunstbeleving van kunstkijkers. En hij laat zien wat VTS nog meer is: een ‘denkles’, een les in ‘pre-academische’ vaardigheden voor álle kinderen: een aanpak die het zelf denken, het uitstellen van het oordeel, het empathisch luisteren en kritisch en creatief denken bij kinderen kan bevorderen.
- Rudolf Arnheim, Visual thinking (Londen, 1969)
In vele drukken uitgegeven, standaardwerk over hoe ons denken fundamenteel perceptueel van aard is. Arnheim laat zien hoe nauw kijken en denken verweven zijn.
Visual Thinking Strategies is vernoemd naar dit werk van Arnheim.
- Abigail Housen, Eye of the Beholder: Research, Theory and Practice.pdf (1999)
Artikel waarin Abigail Housen vertelt over haar onderzoek naar Esthetische Ontwikkeling, haar onderzoeksmethode en haar bevindingen. Ze zet haar fasentheorie uiteen en vertelt kort over het ontstaan van een aanpak en curriculum voor Visual Thinking Strategies.
- Yotka Kroeze en Jobbe Holtes, Voorbij de kunst, anders kijken naar kunst met jongeren (Uitgeverij Palmslag, Groningen 2018)
Boek waarin drie verschillende methodes om naar kunst te (leren) kijken, waaronder Visual Thinking Strategies, kort en toegankelijk worden uitgelegd, gericht op de professional in het cultuuronderwijs.
-
Mark Church, Ron Ritchhart en Karin Morrison, Making Thinking Visible. How to Promote Engagement, Understanding, and Independence for All Learners (John Wiley And Sons Ltd: 2011)
Boek, met dvd, waarin verschillende routines, waaronder die van VTS, worden besproken waarmee allerlei soorten denklessen op diverse vakterreinen in het onderwijs kunnen worden vormgegeven. Op de dvd staan praktijkfilmpjes.
Naast VTS wordt bijvoorbeeld ook de licht andere variant van het Harvard Zero project besproken, de zogenaamde See Think Wonder-routine. In het onderzoek dat hieronder wordt besproken, naar de resultaten van dit onderwijs, wordt ook gerefereerd aan deze variant.
Onderzoek naar de effecten/resultaten van VTS in het onderwijs
Abigail Housen, ‘Aesthetic thought, critical thinking and transfer’, Arts and Learning Research Journal Vol. 18 No. 1 (2001-2002) p. 99-132
Æsthetic-Thought-Critical-Thinking-and-Transfer.pdf
Samenvatting van het artikel
Dit artikel gaat over de bevindingen van een wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van het toepassen van een VTS-curriculum.
Er werd onderzocht
- of er sprake was van esthetische ontwikkeling die kon worden toegeschreven aan VTS,
- of VTS bijdroeg aan het ontwikkelen van kritisch denken, en
- of door VTS capaciteiten werden ontwikkeld die ook op andere terreinen toegepast werden.
Het onderzoek
Het onderzoek vond plaats op twee scholen, waarbij een van de twee als controlegroep diende (op deze school werd geen VTS-curriculum gevolgd). De scholen waren vergelijkbaar qua etnische en sociale achtergronden van kinderen en qua schoolresultaten van de groepen die deelnamen aan het onderzoek.
Het was een longitudinaal onderzoek van vijf jaar lang, waarin gebruik werd gemaakt van verschillende meetinstrumenten, zoals interviews, enquêtes, testen en observaties. Er werd voor gewaakt dat toepassing van het onderzoeksinstrumentarium de onderzoeksresultaten zou kunnen beïnvloeden.
De bevindingen
De bevindingen waren dat de deelnemers uit de VTS-groepen inderdaad significant meer esthetische ontwikkeling hadden doorgemaakt, dat ze ook aantoonbaar veel meer kritisch denken lieten zien, en dat dit kritisch denken ook op andere terreinen werd toegepast.
Het kritisch denken werd gemeten door in non-directieve, stream-of-consciousness interviews de gedachte-eenheden te markeren die gekwalificeerd konden worden als ‘onderbouwde observatie’ of ‘speculatief denken’. Bij de kinderen die een aantal jaar VTS-lessen hadden gekregen, werd gemiddeld een meer dan twee keer zo hoge score gemeten bij kritisch denken op ander terrein.
Het onderzoek vond plaats van 1993 tot 1998.
Vanaf 1996 vond er elk jaar vanuit de overheid een resultatentest van de achtstegroepers plaats.
De kinderen van de VTS-school lieten ieder jaar stijging zien in die resultaten, zodanig dat de school bovengemiddeld hoog ging scoren. De schoolleiding en leerkrachten brachten de stijgende resultaten van hun leerlingen in verband met de VTS-lessen.
In dezelfde jaren vond elders een ander onderzoek plaats naar de effecten van een lessenserie, die op hetzelfde theoretische werk naar esthetische ontwikkeling was gebaseerd.
Dit was een onderzoek in opdracht van Moma, uitgevoerd door Project Zero van Harvard. Ook in dit onderzoek werden de groeieffecten op gebied van esthetische ontwikkeling en kritisch denken gemeten.